عربستان پرچم دار تولید هیدروژن
عربستان سعودی پس از موفقیت در تأمین مالی بزرگ‌ترین کارخانه هیدروژن سبز جهان با سرمایه‌گذاری 4/8 میلیارد دلاری، نقش پیشروی خود در تولید هیدروژن را تثبیت کرد.
نویسنده: توحید ورستان، کارشناس انرژی
عربستان سعودی پس از موفقیت در تأمین مالی بزرگ‌ترین کارخانه هیدروژن سبز جهان با سرمایه‌گذاری ۴/۸ میلیارد دلاری، نقش پیشروی خود در تولید هیدروژن را تثبیت کرد. پیش‌بینی می‌شود طی ۳ ماه آینده نئوم تحویل تجهیزات اولیه ساخت این پروژه را در شهر Oxagon» » در منطقه NEOM» » عربستان سعودی آغاز کند، مشروط بر اینکه کارخانه تولید هیدروژن از میانه‌سال آینده فعالیت خود را آغاز کند. شرکت NEOM Green Hydrogen در ۲۲ می ۲۰۰۳، پس از امضای اسناد مالی با ۲۳ بانک و شرکت سرمایه‌گذاری داخلی، منطقه‌ای و بین‌المللی برای ایجاد این کارخانه پرونده تأمین مالی آن را بست. این واحد بزرگ‌ترین نوع خود در جهان است. ریاض شهر اکساگون را به‌عنوان بزرگ‌ترین مجتمع صنعتی شناور در جهان و مرکزی برای صنایع پاک و پیشرفته توصیف می‌کند. پیش‌بینی می‌شود که این کارخانه حدود ۴ گیگاوات انرژی خورشیدی و بادی تولید کند. انتظار می‌رود این کارخانه تا سال ۲۰۲۶ تکمیل، تولید آن آغاز و به بزرگ‌ترین کارخانه هیدروژن سبز صفر کربن تبدیل شود. با آغاز به کار این کارخانه، تمام تولید هیدروژن سبز آن طی یک قرارداد بلندمدت انحصاری با شرکت ایر پروداکتز برای مدت حدود ۳۰ سال صادر خواهد شد. همچنین، با تکمیل کامل این پروژه، سالانه ۵ میلیون تن کربن به کاهش انتشار کربن کمک کند. در ژانویه ۲۰۲۳، وزارت صنعت و منابع معدنی عربستان اولین مجوز عملیات صنعتی را برای هیدروژن سبز به NEOM صادر کرد.
اما و اگر اجرای پروژه
تأسیس بزرگ‌ترین کارخانه تولید هیدروژن سبز جهان در منطقه NEOM عربستان سعودی، به‌عنوان یکی از ابر پروژه‌های این کشور، در چارچوب تلاش‌های ریاض برای تداوم نقش رهبری خود در بازار جهانی انرژی بوده که شاهد تغییرات اساسی در سمت‌وسوی آن هستیم. فن‌آوری‌های کم آلاینده، به‌منظور دستیابی به اهداف کربن صفرتا سال ۲۰۵۰، پتانسیل بسیار زیادی برای ایفای نقش عمده در جهان دارند. عربستان سعودی -به‌عنوان دومین تولیدکننده بزرگ نفت و بزرگ‌ترین صادرکننده جهان – امیدوار است با بهره‌گیری از قابلیت‌های طبیعی خود و کمک به تولید سوخت با هزینه کمتر، جایگاه رهبری را در بازار هیدروژن سبز به دست آورد. سال ۲۰۲۰ اولین گام‌های شهر NEOM به سمت تبدیل‌شدن به یک بازیگر اصلی در بازار جهانی هیدروژن برداشته و با امضای قرارداد مشارکت بین «آکوا پاور»، نئوم عربستان و «آمریکن ایر پروداکتز» شرکت «هیدروژن سبر نئوم» تأسیس شد. این مشارکت نشان‌دهنده اولین سرمایه‌گذاری شهر NEOM در زمینه انرژی‌های تجدید پذیر با برداشتن گام‌های واقعی برای اجرای بزرگ‌ترین کارخانه تولید هیدروژن سبز در جهان بود. ایجاد این کارخانه در چارچوب تلاش ریاض برای تأمین و بهره‌برداری کامل شهر NEOM از انرژی پاک و دستیابی به اقتصاد کربن صفر صورت می‌گیرد. این کارخانه برای تولید برق موردنیاز و سوخت سازگار با محیط‌زیست که یکی از راه‌حل‌های پایدار برای بخش حمل‌ونقل جهانی است، به انرژی خورشیدی و بادی متکی خواهد بود. عربستان قصد دارد از این کارخانه، هیدروژن سبز را به‌عنوان سوخت پاک را برای بخش حمل‌ونقل، علاوه بر استفاده در صنایع شیمیایی، به‌ویژه توسط شرکت‌های پیشرو عربستانی مانند آرامکو، سابیک و مادن، فراهم کند، زیرا برای مواد شیمیایی سبز با صادرات به بازار جهانی ضروری است. با آغاز به کار بزرگ‌ترین کارخانه تولید هیدروژن سبز جهان، تمامی تولیدات آن به‌صورت آمونیاک سبز به خارج از کشور صادر خواهد شد زیرا شریک آمریکایی در این کارخانه خریدار انحصاری آن خواهد بود.
دلیل انتخاب نئوم
منطقه نئوم در ساحل دریای سرخ، در شمال غربی عربستان سعودی واقع‌شده که شامل چندین شهر ازجمله «شهر خطی» و «شهر صنعتی اکساگون» به‌عنوان مرکز منطقه برای صنایع پیشرفته و تمیز است و میزبان بزرگ‌ترین کارخانه تولید هیدروژن سبز در جهان است. این شهر از معدود مناطقی در جهان است که می‌توان هیدروژن سبز را در مقادیر زیاد باقیمت رقابتی تولید کرد که دلیل آن آب‌وهوای مطلوب منطقه و نور فراوان خورشید است. درواقع، NEOM در ساحل دریای سرخ چندین عامل طبیعی مانند نور خورشید و باد را فراهم می‌کند که تولید برق از انرژی‌های تجدید پذیر را تسهیل کرده که عنصر اصلی در تولید و صادرات هیدروژن سبز برای رفع نیازهای بازارهای وارداتی مانند ژاپن و اروپا است. ساحل منطقه نئوم در دریای سرخ تا حدود ۴۵۰ کیلومترمربع امتداد دارد و این مزیت را دارد که از ۱۳ درصد از حمل‌ونقل تجارت جهانی که از دریای سرخ عبور می‌کند، بهره بگیرد.
پیام مثبت و مهم به بازارهای انرژی
تأمین مالی پروژه هیدروژن سبز نئوم گامی مهم و مثبت در جهت توسعه زیرساخت‌های انرژی تجدید پذیر است و پیام مهم و مثبتی را به بازارهای انرژی منتقل می‌کند. این سرمایه‌گذاری عظیم مؤید اعتقاد قوی به پتانسیل هیدروژن سبز است، زیرا یک‌راه حل مؤثر انرژی پاک بوده و سهم قابل‌توجهی در کاهش انتشار کربن دارد. تداوم این پروژه، معرفی هیدروژن سبز را به‌عنوان جزء کلیدی انتقال انرژی به سمت اقتصاد کم‌کربن در همه این بخش‌ها تشدید می‌کند. درواقع، توسعه بزرگ‌ترین کارخانه هیدروژن سبز نه‌تنها یک دستاورد مهم برای عربستان سعودی است، بلکه می‌تواند به‌عنوان یک کاتالیزور برای پروژه‌های مشابه در سراسر جهان عمل کند؛ یعنی، اجرای موفقیت‌آمیز بزرگ‌ترین کارخانه هیدروژن سبز در عربستان می‌تواند الهام‌بخش سایر کشورها و شرکت‌ها برای سرمایه‌گذاری در این فناوری باشد و انتقال جهانی به سمت آینده‌ای پایدارتر و کم‌کربن را تسریع کند. از همین روی، این پروژه نقطه عطفی درصحنه انرژی‌های تجدید پذیر است و بر اهمیت هیدروژن سبز در تلاش‌های جمعی برای مقابله با تغییرات اقلیمی تأکید کرد. همچنین، پروژه هیدروژن سبز NEOM راه را برای همه بازیگران منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا برای مشارکت در این بخش مهم هموار می‌کند. اهمیت این پروژه تنها به سرمایه‌گذاری‌های کلان ۸.۴ میلیارد دلاری محدود نمی‌شود، بلکه حضور شرکت‌های مشهور و معتبر مانند ACWA Power و Air Products نیز تأثیرگذار است. اولین نشانه موفقیت این پروژه، اقدام به خرید توسط شرکت خارجی است که این موضوع به سرمایه‌گذاران اعتماد و انگیزه برای گسترش هیدروژن سبز در کل منطقه را می‌دهد. بخش هیدروژن درگذشته با چالش‌های متعددی مواجه بود که نشان‌دهنده قیمت بالای تولید در مقایسه با منابع سوخت سنتی بود، این موضوع معضلی بزرگ در مورد چگونگی تزریق سرمایه‌گذاری کلان در این بخش است، چون خریداران حاضر به پرداخت این قیمت‌های گران نیستند؛ اما اکنون با توسعه فناوری‌های مدرن، قوانین، مشوق‌ها و استراتژی‌های اتخاذشده توسط دولت‌ها، این رؤیا در شرف تحقق است.
چشم‌به‌راه صادرات
پروژه هیدروژن سبز عربستان در چارچوب ادامه ابتکارات سبز و دوستدار محیط‌زیست است که پیش‌بینی می‌شود چندین پروژه در همان سطح از آن پیروی کنند. این پروژه بر اساس ادغام انرژی خورشیدی و باد برای تولید هیدروژن سبز از طریق الکترولیز منابع انرژی پاک است. پس‌ازآن، هیدروژن تولیدشده برای صادرات به خارج از کشور، به‌ویژه به کشورهای اروپایی مانند آلمان و هلند برای استفاده در بخش حمل‌ونقل و صنعت به آمونیاک سبز تبدیل می‌شود. بر اساس اظهارات کارشناسان، سرمایه‌گذاری‌ها و تأمین مالی انجام‌شده در این پروژه پس از مطالعات علمی و فنی در زمینه امکان‌سنجی اقتصادی هیدروژن سبز در آینده انجام‌شده است. درمجموع، این پروژه نقش مهمی در تغییر نقشه سوخت حمل‌ونقل زمینی و دریایی و کاهش انتشار کربن خواهد داشت.